Bitkilerin azot alımını hızlandırmak ve polinizasyon dönemi bitkilerin artan azot ihtiyacını gidermek için kullanılan nitrat içerikli gübreler, patlayıcı madde yapımında kullanılmasından dolayı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yasaklandı. Bu kararla üreticiler, azotun hızlı bir şekilde bitki tarafından alınamaması ve üründe verim kayıplarının yaşanması gibi sorunlarla karşı karşıya kalırken; GENTA, teknik analizi ve THERAPY ile GREENWAY SEANCE isimli ürünleriyle bu soruna çözüm oluyor.

Nitrat içerikli gübreler, patlayıcı madde yapımında kullanılmasından dolayı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yasaklandı. Bu yasak nedeniyle ülkenin çoğu üreticisi, nitrat, potasyum nitrat ve kalsiyum nitrat içerikli gübreler kullanmadan tarımsal üretimlerini gerçekleştirmek durumunda. Nitrat içerikli bu gübreler özellikle bitkilerin azot alınımını hızlandırmak, polinizasyon dönemi bitkilerin artan azot ihtiyacını gidermek, sürgün ve meyve iriliğinde damla sulama ile hareketli azotun alınımı sağlamak için kullanılıyor. Peki, bilimsel olarak bitkiler neden nitrata ihtiyaç duyuyor ve nitratlı gübrelerin kullanımına alternatif çözümler neler?

Bitkilerin nitrat ihtiyacı

Azot (N), hareketli bir element olmasından dolayı bitkinin genç organlarında yüksek oranda bulunuyor. Bitkilerin genç dönemlerinde azot ihtiyacının hep yüksek olduğu biliniyor. Azot ihtiyaçlarını ise sadece Amonyum (NH4) ve Nitrat (NO3) formunda temin ediyorlar. Bu yüzden de bütün azotlu gübreler toprağa uygulandıklarında parçalanarak bitkilerin faydalanabileceği amonyum veya nitrat formuna dönüşüyor, bu süreç azot dönüşümünün bir parçası olarak kabul ediliyor ve nitrifikasyon diye adlandırılıyor.

Üre (CO(NH2)2) uygulanan topraklarda azot hidroliz sonucu amonyuma dönüşüyor. Amonyumun da yükseltgenmesi ile önce bitki tarafından kullanılamaz Nitrite (NO2), sonra tekrar alınabilir bir form olan nitrata dönüşüyor.

Bitkilerin amonyum veya nitrat tercihi toprak yapısı, pH’ı, sıcaklığı gibi faktörlere göre değişiyor ama genel olarak bitkiler nitrat formunu tercih ediyor. Ancak amonyumun nitrata dönüşüm sürecinde kayıplar da yaşanıyor. Bunların en önemlisi İmmobilizasyon denilen süreç. Burada tüketilmeyen amonyum ve nitratın toprak içerisinde bulunan organizmalar tarafından basit mineral formlardan karmaşık ve kullanılamaz forma dönüşür. Bununla beraber önemli bir kayıp, yıkanma ile taban sularına doğru hareket eden ve bitkilerin artık kullanamayacağı yerlere erişen nitrat molekülleri. Azot kaybının yine bir başka şekli ise; bitki topraktan yeterli miktarda nitrat alamadığı zaman, bekleyen molekül denitrifikasyon sürecine maruz kalıyor ve Diazot (N2) ya da Azot Oksit (NO) şeklinde gaz haline gelip bitki tarafından kullanılamaz oluyor.

Bitki bünyesinde ise azot amonyak formunda kullanılıyor. Absorbe edilen nitratlar ksilemden yapraklara kadar taşınıyor. Yapraklara kadar taşınan nitrat önce nitrat redüktaz sonrasında da nitrit redüktaz indirgeyici enzimleri sayesinde amonyak formuna dönüşerek hücreler tarafından organik birleşimlerde kullanılıyor.

Azotlu gübrelerin kullanımı Nitrat içerikli gübreler, özellikle bitkilerin azot alınımını hızlandırmak, polinizasyon döneminde bitkilerin artan azot ihtiyacını gidermek, sürgün ve meyve iriliğinde damla sulama ile hareketli azotun alınımı sağlamak için kullanılıyor. Ancak azotlu gübre kullanımında bazı kriterlere dikkat edilmesi gerekiyor. Bu kriterler yetiştirilen bitki ve toprak çeşidine göre farklılık gösteriyor.

Bitki çeşidine göre azotlu gübrelerin kullanımı

Birçok bitki azotu yüzde 80 oranında nitrat formunda bünyesine alır. Yağış alan ve asitli topraklara sahip bölgelerde amonyumlu gübre kullanımında dahi amonyum azotu, nitrat azotuna dönüşür ve bitkiler redüksiyon enzimleri sayesinde azotu, nitrat formunda bünyesine alır.

Bitkilerin yüksek oranda azota ihtiyacı olduğu dönemler belirlendikten sonra azotlu gübre kullanılması gerekir. Örneğin; mısır bitkisi, tepe püskülü çıkarma, polinizasyon ve sarı olum dönemine kadar azotun yüzde 80’ini kullanır. Mısırın 7-9 yapraklı olduğu dönemde üre azotu kullanıldığında, bitki nitrifikasyon sonucu açığa çıkan nitrat azotunu bünyesine alacaktır. Bu nedenle bitkinin azota ihtiyacı olduğu dönemlerde, azotun parçalanma hızına bakarak amonyum ve üre azotlarının kullanılması gerekir.

Kumlu-milli ve çakıllı topraklarda bitkilerin azot alınımı dengede tutmak için, organik gübre kullanımını arttırarak tutunmayı sağlamak ve azotun parçalanıp bitkiye geçişini kolaylaştırmak gerekir.

Pamuk, buğday ve şekerpancarı gibi birçok endüstriyel bitkide ise yüzde 9 oranını geçmeyen nitrat ve üre kaynaklı damlama gübreleri kullanılmalı ve takip edilmeli. Özellikle azot ve potasyum içerikli gübreler ile birlikte hümik asitlerin kullanılmasıyla, bitkilerin azotu hızlı bir şekilde alması sağlanır.

Damla sulama ile azotlu gübrelerin kullanımı

Damla sulama ile narenciye, zeytin ve sebzelerde azot ihtiyacı daha kolay kontrol altına alınır. Özellikle meyvecilikte hem meyve iriliği hem de çiçek sürgünlerinin gelişim döneminde bitkilerin azotu hızlı bir şekilde alması gerekir. Bu dönemde, içinde yüzde 9’u geçmeyen nitrat azotlu (18-6-24 ve 15-5-30 gibi) gübrelerle birlikte hümik asitlerin damla sulama ile kullanılmasıyla topraktan yıkanma engellenerek bitkinin azot ihtiyacı karşılanabilir.

Toprak çeşidine göre azotlu gübrelerin kullanımı

Kumlu-milli ve çakıllı topraklarda bitkilerin azot alınımı dengede tutmak için, organik gübre kullanımını arttırarak tutunmayı sağlamak ve azotun parçalanıp bitkiye geçişini kolaylaştırmak gerekir. Ayrıca toprağa azot içerikli sıvı organomineral gübreler takviye edilmeli veya bitkinin daha kontrollü azot alınımını sağlayacak yüzde 21 amonyumlu gübreler kullanılmalıdır. Yüzde 26’lık azotlu gübreler ise erken dönemde bitki gelişimi ve meyve tutumu için kullanılabilir

THERAPY bitkinin vejetatif gelişimini düzenler. Fotosentez hızını arttırır. Meyve tutum ve meyve gelişimini destekler. Bitkilerin polinizasyon ve çiçeklenme öncesinde Azot (N) ihtiyacı karşılar ve nükleo protein artışına olumlu etkisi vardır.

Çözüm, GENTA bitki beslemeleri ile geldi

Nitrat içerikli gübrelerin yasaklanmasıyla üreticilerin karşı karşıya kalabileceği azotun hızlı bir şekilde bitki tarafından alınamaması ve üründe verim kayıplarının yaşanması gibi sorunlara GENTA’nın THERAPY ve GREENWAY SEANCE isimli ürünleri çözüm oluyor. Bitkiler polinizasyon ve çiçeklenme dönemlerinde hazır olarak kullanılacak azota ihtiyaç duyarlar. Bu dönemlerde özel içeriklere sahip THERAPY ve GREENWAY SEANCE ürünlerinin kullanılmasıyla, bitkide gövdeden yukarıya doğru hareket eden nitrat azotu, bitkinin kullanabileceği amonyuma hızlı bir şekilde dönüşüyor ve azot ihtiyacı karşılanmış oluyor.

THERAPY ve GREENWAY SEANCE ürünlerinin kullanım dönemleri bitki türlerine göre farklılık gösteriyor.

Sebzelerde (domates, biber, patlıcan, hıyar, kabak vs.);
•Bitki gelişim dönemlerinde.
Mısır, çeltik ve pamukta;
•Azot alınımının yükseldiği polinizasyon dönemi öncesinde.
Sert ve yumuşak çekirdekli meyvelerde (kiraz, elma, armut, şeftali, kayısı, erik vs.);
•Bitki gelişim dönemlerinde ve meyve iriliğinde yapraklarda ortaya çıkan azot eksikliğinde.
Narenciye ve zeytinde;
•Azotun yapraktaki oranını yükseltmek için çiçeklenme öncesi ve meyve sürgün gelişim dönemlerinde. Ayrıca limon ve greyfurt gibi fazla yapraklı bitkilerde molibden kullanımı ve azotun gövde bölgesinde asimile olması için meyve gelişim döneminde potasyum kullanımı da çok önemli.