Genellikle tohumla taşınan bir hastalıktır. Kök boğazı çürüklüğü hastalığı ile bulaşık tohumların kabukları üzerinde, açık renkli yanıklar şeklinde lekeler görülür. Hastalık etmeni bitkinin toprak yüzeyine yakın, kök boğazına arız olmak suretiyle iletim demetlerini tıkar ve zamanla bitkinin kurumasına neden olur. Fide döneminden, hasat zamanına kadar geçen süre içerisinde ortaya çıkar ve etkili olur. Ülkemizde çok yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Tohumla taşındığı için, ilaçlı mücadelesi vardır ve tohum ilaçlaması ile hastalığın taşınması önlenebilmektedir. kurur.

Ülkemizde oldukça yaygın olarak görülür. Çoğu üreticiler, hastalık belirtisinin ileri aşamalarını, hasat zamanının belirtisi şeklinde algılarlar. Gelişmenin ileri dönemlerinde ortaya çıkar ve yaprak ayası üzerinde kahverengi lekeler halinde görülür. İleri dönemlerde tüm yaprak ayasını kaplayarak yaprağın tamamen kurumasına neden olur. Bitki yapraklarını döktüğü için, yeterince fotosentez yapamaz ve meyvelerin içerisindeki tohumlar gelişemezler, cılız kalırlar. Bu da verimin düşmesine neden olur. Bu hastalık, yağmurlama sulama yapılan tarlalarda daha fazla etkili olur. Hastalık belirtilerinin görülmeye başlaması ile birlikte yaprak ilaçlaması yapılmalıdır. Bir veya iki ilaçlama (10 ila 14 gün ara ile) yeterli olabilmektedir. Fungisit uygulamalarına ekimden 30-35 gün sonra başlanmalıdır. Eğer aynı tarlada yetiştiricilik yapılıyorsa süre 30 güne indirilmelidir. Eğer hava şartları nedeniyle uygulama 44-50 gün sonrasına yapılacaksa ilaç oranları maksimum seviyede kullanılmalıdır. Hasatta gecikme olması durumunda da ilaçlamaya devam edilmelidir. Yabacı ot mücadelesi (ilaçlamayı engellediği için) yapılmalıdır. Ayrıca; ekim nöbeti uygulaması ve hasat sonrası bitki artıklarının yok edilmesi hastalığın yayılması- nı önlemektedir. İkinci ürün ekimlerinde çok etkili olan bu hastalığa karşı dikkatli olunmalı ve kesinlikle ilaçlı mücadele yapılmalıdır.

Bitkinin sap ve toprak altındaki meyvelerini çürütmek suretiyle etkili olur. Sap çürüklüğüne yakalanmış bitkilerin dip kısımlarında kül serpilmiş gibi beyazlıklar oluşur. Yüksek azot dozu, fazla sulama ve sık ekim hastalık etmeninin yayılmasına ve bitkiye zarar vermesine neden olur. Özellikle, hafif bünyeli topraklarda daha çabuk yayılır. Tohum ve toprak kökenli bir hastalıktır. Ülkemizde çok yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Hastalığın yoğun olduğu tarlalarda çok büyük verim kayıpları meydana gelmektedir. Sap çürüklüğü hastalığı ile bulaşık tarlalarda yerfıstığı ekimine devam edilir ise, sonraki yıllarda bu tarladan yer fıstığı ürünü alınamaz olur. Çok tehlikeli bir hastalıktır. Bu hastalığa karşı ilaçlı mücadele fazla etkili olmamaktadır. Dayanıklı çeşit kullanmak ve uzun süreli ekim nöbeti uygulamak, bu hastalığın yayılmasında en etkili önlemlerdir. Özellikle sap çürüklüğü hastalığının görüldüğü tarlalarda buğday ve mısır gibi buğdaygil bitkileri, zorunlu olarak ekim nöbetine sokulmalıdır. Ayrıca; seyrek ekim, kısıtlı azotlu gübre kullanma ve kontrollü sulama (Yağmurlama) gibi uygulamalarda, bu hastalığın meydana getireceği zararı azaltmaktadır. Hasat sonrası bitki artıklarının tarladan uzaklaştırılması ve kalan artıkların derin işleme ile toprağa gömülmesi de, bu hastalığın yayılmasında önleyici bir uygulama olabilmektedir.

İlk belirtilerini yaprakların alt yüzeyinde turuncu-kahverengi çıkıntılar şeklinde gösterir. İlerleyen dönemde, yaprakların gövdeye bağlandığı (petiol) yerlerde ve ayrıca gövde üzerinde de kendini gösterir. Bulaşık (enfekteli) bitkiler sararır ve yapraklar dökülmeye başlar. Tarlanın genel görünümünde yer yer boşluklar oluşmaya başlar. Hastalığın yayılmasını engellemek için bitki artıkları hasat sonrası tarladan temizlenmeli ve ürün rotasyonu (münavebe) yapılmalıdır. Hastalığı ilk belirtileri görüldüğünde ilaçlamaya baş- lanmalıdır. Tavsiye edilen ilaçlarla birlikte kükürt uygulamasının da yapılması, mücadelede etkinliğin arttırılmasını sağlayacaktır. Günümüzde bu hastalığa dayanıklı çeşitler vardır.

Virüs thripslerle, mekanik inokulasyonla ve aşıyla taşınabilmektedir. Sebze, süs bitkileri ve yabancı otları içeren çok sayıda konukçusu vardır. Bu hastalık belirtileri, oldukça çeşitlilik göstermektedir. Nekrotik ve klorotik lokal lezyonlar, sistemik solgunluk, nekroz, beneklenmeler, bantlaşmalar, mozaik, yaprak şekil bozukluğu, damar sararması, halkalı lekeler, çiçeklerde renk kırılması gibi belirtiler gösteren bu hastalık 200’e yakın kültür bitkisinde zararlıdır. Hastalık görüntüsü, genç yapraklarda bronzlaşma ile başlayan renk değişimi üzerinde, sonradan küçük koyu renkli beneklenmeler ile devam eder. Sürgünlerde geriye doğru ölüm, yapraklarda kıvrılma, sağlıklılara oranla bitki gelişme geriliği ya da cüceleşme de gözlenen belirtilerindendir. Bulaşma hızı, ilacın thripsi öldürme hızından daha yüksektir. Komşu tarlalarda yapılan mücadele de yeterli değildir. Çünkü thripsler rüzgara ve hava koşulları- na bağlı olarak oldukça uzun mesafeler kat edebilirler.

Nimf ergine çok benzer. Yumurta oval şeklinde 0.3 mm boyda ve beyaz renktedir. 1. Dönem nimf beyaz, 2. dönem nimf açık sarı renkte ve 0.9 mm boydadır. Kışı ergin halde çeşitli bitkiler üzerinde geçirirler. Yumurtalar yaprakların alt yüzüne ve doku içine paketler halinde bırakılır. Genel olarak yumurtadan 4-5 gün içinde nimf çıkar. Yılda 4-6 döl verir. Ergin ve nimfleri pamuk bitkilerinin yaprak ve saplarını ağız parçalarıyla zedeleyerek özsuyunu emerler. Bitkilerde zararlının beslendiği yerler bir süre sonra gümüşi veya beyazımsı bir renk alır. En belirgin zararı yaprakların alt yüzünde damarlar boyunca oluşan gümüşi lekelerdir. Yoğun olduklarında yapraklar kıvrılır ve daha sonra esmerleşerek vaktinden önce dökülür.Thiripsler yerfıstığında yapmış oldukları emgilerle ürün kaybına neden olmazlar. Ancak konukçusu olduğu pek çok bitkiden (yabancı otlar da dahil olmak üzere) virüs bulaştırma riski taşırlar. TSWV virüsünün vektörü olarak yer fıstığında bozulan meyve kalitesi nedeniyle pazarlanabilir meyve oranında düşmelere neden olurlar.

Antraknoz hastalığında ilk belirtiler yaprak üzerinde oluşan esmer ya da siyaha yakın renklerde lekelerin oluşması şeklinde görülmektedir. Hastalığın ilerlediği dönemlerde lekeler büyüyerek tüm yaprağı kaplayacaktır. Bu evre sonrasında yaprak parçalanarak ölecek ve hastalık bitki üzerinde etkili olacaktır. Bitki üzerinde etkili olduğu durumlarda bitkinin tamamen kurumasına neden olabilir. Antraknoz hastalığında yaprak sapı üzerinde hafif çökük lekeler ortaya çıkmaktadır. Meyve üzerinde ise lekeler 1-2 mm arasında değişen boyutlarda çökük şeklinde meydana gelmektedir. Daha sonra bu çökük lekeler kavuniçi rengini alacaktır. Hastalık etkeni olan mantar haziran ve temmuz aylarında yağış alan bölgelerde salgın haline dönüşerek hızla yayılabilir ve büyük oranda verim kaybına neden olabilir.

Erginlerin boyu 8-10 mm uzunluktadır. Renkleri grimsi kahverengi veya siyahtır. Erginler ters çevrildiklerinde sıçrayıp geri dönerler ve bu esnada çıt diye bir ses çıkarırlar. Bu durum zararlıya has bir özelliktir. Larvalar uzun silindir şeklinde, parlak ve sert vücutludur. Vücut halkaları belirgin olup, larva rengi sarımsı, kiremit rengi veya kızılımsı kahverengindedir. Olgun larva 2-3 cm boyundadır. Kışı ergin veya larva halinde toprak içinde geçirirler. Bir dişi 150 civarında yumurta bırakır. Larvalar yumurtadan çıkar çıkmaz beslenmeye başlarlar. Larva gelişimini 2 ila 5 yılda tamamlar. Larvalar kış aylarında toprak yüzeyinden derine doğru inerler ve kışı derinde geçirirler. İlkbaharda toprağın ısınmasıyla birlikte yukarı çıkarlar. Yaz aylarının aşırı sıcak ve kurak ikliminde tekrar derine inerler. Toprak sıcaklığı ve nemi larva için uygun olan yerlerde vejetasyon dönemi boyunca zararlı olabiilirler. Erginleri bitkilerin taze kısımları ile beslenirler; ancak önemli zararları yoktur. Asıl zararı larvalar yapar. Bitki köklerini kemirerek, kalın kök ve yumruların içine girerek zararlı olurlar. Ayrıca yaralanma yerlerinden patojen bakteri ve funguslar bitkiye girerek çürümeler meydana getirirler.

Kışı ılık geçen bölgelerde dış ortam koşullarında yaşamaya devam ederler. Zorunlu kışlama yoktur. Fide dikimiyle birlikte yabancı otlardan fidelere geçerler. Dişiler, yumurtalarını yaprak alt yüzeyine, yaprak damarları boyunca yaptıkları ağlar arasına bırakırlar. Yumurtadan çıkan larva, protonimf ve deutonimf dönemlerini geçirerek ergin olur. Larvalar ergin olana kadar 3 gömlek değiştirirler. Bir dişi 100-200 yumurta bırakabilir. Döl sayısı seranın koşullarına ve konukçusuna bağlı olarak değişmekte ve yılda 10-12 döl verebilmektedirler. Kırmızı örümcekler, ağız parçaları içinde bulunan styletleri ile bitki dokusunu zedelemeleri sonucunda çıkan bitki özsuyunu emerek beslenirler. Bu emgi sonucu yaprakta sararma ve kıvrılma olur; ürün verimi ve kalitesi düşer. Zararlının yoğun olduğu durumda bitkinin sürgün ve dalları ağ ile kaplı hale gelir ve yapraklarda ve bitkide kuruma meydana gelir Tetranychus türleri aynı zamanda virüs vektörleridir. Patates Y virüsü ve Tütün halka leke virüsü). Polifag bir zararlıdır. Özellikle fasulye, hıyar, domates, patlıcan ve kabakta zararı önemlidir

Larvalar 4 cm boyundadır. Yeşilden koyu kahverengine hatta siyaha kadar çok çeşitli renkte olabilirler. Vücudunun her iki tarafında daha açık renkte ve birbirine paralel çizgileri vardır. Kafa rengi mısır koçan kurduna göre daha koyudur. Kafanın ön kısmında Y şeklinde beyazımsı bir bölüm vardır. Erginlerin kanat uzunlukları yaklaşık 4 cm’dir. Kanat uçlarında açık renkli lekeler bulunur. Özellikle güz mevsiminde görülürler. Dişiler, birkaç farklı bölgeye salkımlar halinde yaklaşık 1000 yumurta bırakırlar. Toprakta pupa haline gelmeden önce yerfıstı- ğında 6 farklı larva dönemi geçirirler. Yaklaşık 4 haftada neslini tamamlar. Beslenme şekli mısır koçan kurduna benzer. Yerfıstığında küçük larvalar, ara yapraklarda ve çiçeklerde, larvanın son iki döneminde ise yapraklarda beslenirler.

KONTROLÜ: Toprak işleme pupa sayısını azaltan bir uygulamadır. Temmuz ayında uygulanacak granül haldeki chlorpriphos’un faydalı böceklere vereceği zarar düşünülerek gereksiz kullanımından kaçınılmalıdır. Mısır koçan kurduna göre mücadelesi daha değişken ve masraflıdır. Mısır koçan kurdu istilasının hemen ardından aynı şekilde beslenen pamuk çizgili kurdu bitkide beslenmeye başlar. O nedenle her iki kurdun birlikte verebilecekleri zararı ve dış yaprakların gelişim durumu ilaçlama kararı verilmeden önce göz önünde bulundurulmalıdır. Temmuz ayında haftalık kontroller yapılarak ilaçlama kararı için larva sayısının belirlenmesi gerekir.